Ergenlerin neye ihtiyacı var? Yetişkin olmaya bu kadar hevesliyken gerçek hayata ne kadar hazır yetiştiriliyorlar? Bu sürece ebeveynlerin katkısı ne?
Ebeveynlik en ağır sorumluluklardan biri. Elinize doğan o savunmasız, minik yavruyu yetiştirmek. Dolayısıyla şartlar ne olursa olsun yeni nesil ebeveynler çocukları için bütün imkanları seferber ediyor. Peki ne için? Tabii ki onlara en iyi olanakları sunabilmek, çok yönlü olmalarını sağlayabilmek. ( Geniş sosyal ağlar, sportmenlik, sanata karşı duyarlı ve hatta mümkünse sanatçı olmaları, akademik açıdan üstün başarılı olmaları, kültürlü, bilinçli, girişimci,vs… )
Çocuklarının sadece iyiliğini düşünen ebeveynler acaba her hangi bir noktada onlara zarar veriyor olabilir mi? İyi niyetli ve sevgi dolu ebeveynler çocuklarının sağlıklı gelişimini baltalıyor olabilir mi?
Cevap çok açık. Maalesef iyi niyetli ve sevgi dolu olmak çocuğun yetişkinliğe hazır ve donanımlı olmasını garanti etmiyor.
Amerikalı ünlü araştırmacı yazar Dr Mel Levine “Ready or not, Here Life Comes” adlı kitabında bu konuyu etraflıca inceliyor:
- Çocuklarının herhangi bir tartışmada, kavgada kendini yeterince iyi savunamayacağını düşünen anne babalar sorunları onların yerine çözüyor çoğu zaman. Böylece çocuk bu beceriyi alamadan büyüyor, yetişkin hayatın getireceği sıkıntılarda asla etkili bir problem çözücü olamıyor.
- Aşırı korumacı ebeveynler çocuklarının öğrenme, deneyimleme fırsatlarını da ellerinden almış oluyorlar. Dış dünyanın kötülüklerle dolu olduğuna inanıyorlar. Bu çok ciddi bir konu. Dünyanın korkulacak bir yer olmadığını daha sonra nasıl anlatabilirsiniz o ergene?
- 7/24 mutluluk sloganı ile yola çıkmış ne olursa olsun çocuğum mutlu olsun diyen anne babalar varlığının lütuf olduğu bilinciyle yetişen ergenler sunuyor hayata. Bir dediği iki edilmemiş, her istediği ve hatta istemeye fırsatı olmadıkları gerçekleştirilmiş çocuklar birşeyler elde etmek için emek sarfetmek gerektiğini, başarının anlamını öğrenemeden yetişkin oluveriyorlar. Dış dünya, ebeveynleri kadar sevgi dolu ve kucaklayıcı olmuyor. Hayal kırıklıkları, başarısızlık, tatminsizlik olası ilk artçı sarsıntıları oluyor yetişkinliğe atılan adımların.
“Çocukluk ve ergenlik zaferlerin, mağlubiyetlerin, otoriter kuralların, otonominin, hayranlığın, eleştirinin, eğlencenin ve stresin sağlıklı bir karışımı olmalıdır” diyor Dr Levine. Hiçbir faktörü aşırı dozda katmamak gerekiyor.
Ergenlerin en önemli arzuları kabul görme, ait olma, onaylanma. Bilin ki her ne yapıyorlarsa yapsınlar bu üç dürtüden biri yatıyor altında.
Farkedin. İhtiyacı ne? Onun anne babası olmanız onun için en iyisini bildiğinizi göstermez. Onun arzuları ne? Sizin arzularınız, hırslarınız neler? Sizin yapamadığınız herşeyi o yapsın; mümkünse hemen yapsın! Yaptığı fark yaratsın 10 numara 5 yıldız olsun!
Olsun olsun da o ne diyor bu konuda? Daha ne kadar siz istiyorsunuz diye birşeyler yapacak bu çocuk /ergen? Ne zaman kendi vakti gelecek? Tutkusu ne?
Sorun çözebilen, çok yönlü, düşünen, araştırmacı, yeni deneyimlemelere açık, çalışan çabalayan emek sarfeden bireyler yetiştirebilmek mümkün.
Sınır koyun. Sınırlar içinde büyüyen çocuk sevildiğini, korunduğunu bilir. Sanıldığının aksine her istediğini yapan çocuk daha mutlu değildir.
Ergenler çevrelerinin onlara çocuk gibi davrandığını söylüyorlar. Buna karşılık onların yetişkin gibi davranmaları bekleniyor. Hangi konularda yetki hala sizde? Onu yetkilendirdiğiniz, yetişkin becerileri beklediğiniz konular ne?
Onların öğrenme hakkını ellerinden almayın. Öğrenmek başarmaktır. Bırakın deneyimlesinler. Yapamasınlar. Beceremesinler. Müdahale etmeyin. Cesaretlendirin. Kafasına koyduğunu başaracaktır. Sabredin. Dinleyin. Cevap vermek için, tavsiye vermek için ya da yargılamak için değil, duymak için, anlamak için, yanında olmak için dinleyin. Destek olun. Onun yerine yapmayın. Alan tutun. Ona o olması için izin verin. Ne olursa olsun sevileceğini bilsin. Kabul verin.
Hayallerinize ters düştüğünde de onay verebiliyorsanız, kabul verebiliyorsanız iyi niyetten ve sevgiden daha fazlasını verebiliyorsunuz demektir ergenlerinize.
Anneler ve mentorların buluşma noktası www.i-mom.org
