Dijital Bağımlılık Nedir?
Teknolojiye çok düşkünüm. Beni tanıyan bilir. İlk çıkanı takip etmek, en yenisini almak, hemen adapte olmak. Master eğitimimi bile teknoloji üzerine yaptım.
Evimizde 3 İpad, 5 İphone, 3 Mac bilgisayarımız var. Teknolojinin hayatı kolaylaştırmasını, eğitimi dönüştürmesini seviyorum. Harvard, Stanford, Cornell hangi üniversiteden hangi dersi almak isterseniz, klavyenin ucunda. Youtube’da milyarlarca video size yeni şeyleri öğretmek için bekliyor.
Teknolojiden korkuyorum da.
Hepimizi fişlemesinden,
Bilgilerimizi almasından,
Bizi yalnızlaştırmasından,
Gerçek hayattan uzaklaştırmasından,
Fotoğraflarda sahte mutluluklar yaşatmasından,
Çocuklarımızda ve bizde bağımlılık yaratmasından çok korkuyorum.
Daha önce sizlerle çocuklarımızı bu bağımlılıktan kurtarmanın yollarını konuştum.
Şimdi de bunun ne denli önemli olduğunu anlatmak istiyorum.
Okuduğum bir makaledeki anne çocuğu 6 yaşındayken ona Ipad almış. Yaşıtlarından geri kalmasın diye.
İçine de Minecraft yüklemiş. Zamanında o da legolarla oynadığı ve Minecraft da bu tarz bir oyun olduğu için.
Çocuk yavaş yavaş futbol, kitap okumak, arkadaşlarla oynamak gibi tüm aktivitelerin yerine Ipad ve Minecraft’ı koyar olmuş.
Anne kendi kendine “Eğitici bir oyun bu, birşey olmaz” diyormuş.
Sabah uyanan çocuk rüyasında bile Minecraft’taki küpleri yerleştirdiğini söylüyormuş. Anne yine de olayın vehametine uyanmamış.
Taa ki o geceye kadar. Bir gece oğlunun odasına giren anne karanlıkta oğlunun gözleri kocaman açılmış ve sessiz bir şekilde ileriye baktığını görmüş. Hemen yanında yastığının üzerinde ise ışıklar saçan İpad’i duruyormuş.Çocuk doktorların katotanik stupor dedikleri pozisyonda, dünyadan elini eteğini çekmiş bir şekilde heykel gibi kalakalmış.
İşte o zaman anne işin ciddiyetini anlamış. Oğlu dijital bağımlıymış.
Yine başka bir makalede okuduğuma göre tablet veya telefondayken beynin ön korteksi etkileniyormuş. Bu etki aynen kokain kullanıcılarının beynindeki etkiye benziyormuş. Tablet ve telefon kullanımı ayrıca beyindeki dopamin seviyesini de yükseltiyormuş. Dopamin uyuşturucu bağımlılıklarında da yükselen bir hormon.
UCLA’de nörobilim profesörü olan Dr. Peter Whybrow, ekranları “elektronik kokain” diye adlandırıyor. Çinli araştırmacılar ise “dijital eroin” diye. Pentagon’da video oyunları üzerine araştırmalar yapan Dr.Andrew Doan ise bu oyunları “Dijital Uyuşturucu” diye adlandırıyor.
Yani Minecraft oynayan çocuğunuzun beyni uyuşturucu almış bir beyinle aynı özellikleri gösteriyor. Nitekim ellerinden tablet veya telefonları alındığında son derece öfkeleniyorlar. Klinik araştırmalar ekranların depresyonu, anksiyeteyi arttırdığı, bazen de kullanıcının gerçeklikten uzaklaşan bir tutum sergilediğini söylüyorlar.
Dijital bağımlılık konusunda tedavi uygulayan doktorlar, Facebook / Sosyal medya bağımlılığı ya da Tablet / Oyun bağımlılığının kokain bağımlılarından daha zor iyileşebildiğini söylüyorlar.
Amerika’da 8–10 yaş arası çocuklar günde 8 saate yakın ekran karşısında vakit geçiriyorlar. Daha büyüdüklerinde ise daha çok.
Yapılan bir araştırmada üniversite öğrencilerinin %18’inin dijital bağımlı olduğu ortaya çıkmış.
Bağımlılıktan kurtulmanın yolunun 4–6 hafta boyunca dijital detoks ile mümkün olabildiğini söylüyorlar. Dijital detoks derken tablet, telefon, bilgisayar hatta televizyon diyor uzmanlar. Çevremizin bu aletlerle dolu olduğunu düşünürsek bunun ne kadar zor olduğu ortaya çıkar. En iyisi başından buna önlem almak. Kapılmamak.
Çocuklarımızı nasıl koruyacağımıza gelince,
Minecraft yerine lego,
Ipad yerine kitap,
FIFA yerine futbol oynamak,
Teknoloji olmadan sofrada yemek yemek (Steve Jobs gibi)
Tablet ya da telefonu elimize almamak
Daha küçükler için iş daha kolay bence. Onlar için hayat keşfedilmesi gereken kocaman bir macera gibi. Ne olur, işin kolayına kaçıp, eline tableti vermeyelim.
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, minik kızımızla/oğlumuzla mutfakta/banyoda lavaboyu köpüklerle doldurup, oyuncaklarını yıkayalım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, beraber yemek yapalım, sofrayı kuralım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, kurabiye pişirelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, top oynayalım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, evcilik/arabacılık oynayalım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, eski kutulardan şatolar, kukla tiyatroları yapalım
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, saksıya, bahçeye tohum dikelim, olmadı pamuk altında fasulye yetiştirelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, boya yapalım, parmak boya, suluboya, pastel boya, ne isterseniz,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, hamurla bir dünya yaratalım sonra da onlarla oynayalım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, odaları beraber toplayalım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, çorapları eşleştirelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, müzelere, parklara, alışverişe markete gidelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, markete gitmeden buzdolabını açıp beraber liste çıkaralım, süt kalmış mı diye ona soralım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, Avm’lerde en çok zamanı kitapçılarda geçirelim, ona okuyalım, ilgi alanı olan kitapları beraber seçelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, Eminönü’ne gidelim, Kurukahveci Mehmet Efendi’den kahve alalım, o karmaşayı, hayatı görelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, hayvan barınağına gidelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, ormana gidelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, sahile inelim, yürüyüş yapalım, parka gidelim,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, tiyatroya, sinemaya gidelim, mutlaka onunla oyuna girelim, sonrasında oyunun kritiğini yapalım,
– Çocuğumuza tablet vermek yerine, Ikea’ya gidelim, oradaki jimnastik halkalarından alalım, oturma odamızın ortasına astıralım, altına minder koyalım, miniğimizi jimnastiğe çalıştıralım, bu listeyi istediğiniz kadar uzatabilirim.
Çocuklarımıza dürüst olalım. Neden ekran zamanını kısıtladığımızı onların anlayabileceği bir dille anlatalım. Bazı çocukların kendi kendilerine bu zamanı kontrol edemediğini ve hayatta zevk almaları gereken aktiviteleri kaçırdıklarını anlatalım.
Çocukların sağlıklı bir gelişim gösterebilmeleri için Sosyal Etkileşim’e ihtiyaçları vardır. Sanal Etkileşim’e değil.
Bahar Anahmias
İngiltere’de tedavi gören en küçük dijital bağımlının sadece 4 yaşında bir küçük kız olduğunu tahmin edebilir miydiniz?
Annesi “Ipad’i eline vermek kolayıma gitti.” diyor.
Biz kolayına kaçmayalım derim.
Çocuklarımızla kaliteli vakit geçirelim.
Bahar Anahmias, the tech-addict but concerned mother
Anneler ve mentorların buluşma noktası www.i-mom.org
