Neden mi? Bu sorunun cevabını daha iyi verebilmek için bugün sizleri çok değerli bir bilim kadını ile tanıştırmak istiyorum.
Beğenerek takip ettiğim ve “Growth Mindset” kitabından sonra bakış açımın değiştiği sevgili Carol Dweck. Bir TED konuşmasında bize sabit zihniyet ve gelişim zihniyetinin farkını anlatıyor.
Onun dediğine göre:
Çocuklarımızı öğrenmenin ve gelişmenin gücü ile yetiştirdiğimizde onlar daha akıllı, daha özgüvenli ve ödüle bağlı kalmadan başaran bireyler oluyor.
Çocuklar,
- Daha çok çaba, daha fazla strateji, daha uzun uğraş süreleri ve çok zor sorularla karşılaştıklarında daha çok azim gösteriyorlar.
- “Bu sınavdan kaldın” yerine “Henüz istediğin aşamaya ulaşamadın” cümleleleri çocuklara daha fazla güven veriyor.
- Yeni ve zor bir şey öğrenmek için kendilerini her zorladıklarında beyinlerindeki nöronlar yeni ve güçlü bağlar kuruyor, bu da onları daha akıllı yapıyor.
- Kendilerini zorladıklarında ve başarısız olmaktan korkmadıklarında daha akıllı olduklarını öğrenmeleri de çocukların denemekten korkmamalarını sağlıyor.
İşte Carol Dweck’in konuşmasının tamamı:
“Henüz”ün Gücü.
Chicago’da bir lisede, öğrencilerin mezun olmak için belirli sayıda dersi geçmeleri gerektiğini ve geçemedikleri ders için ”Henüz değil.” notunu aldıklarını duydum. Bunun harika olduğunu düşündüm. Çünkü kalırsanız, ben ümitsiz vakayım diye düşünürsünüz. Ama eğer ”Henüz değil.” notunu alırsanız, öğrenme eğrisi üstünde olduğunuzu anlarsınız. Bu size geleceğe doğru bir yol sunar. ”Henüz değil” kariyerimin ilk yıllarında kritik bir olaya içerik kazandıran, gerçek bir dönüm noktası oldu.
Çocukların zorluklarla ve sorunlarla nasıl başa çıktıklarını görmek istedim. Bunun için, 10 yaşındaki çocuklara onların çözebilmeleri için biraz daha zor olan sorular verdim. Bazıları şaşırtıcı şekilde olumlu tepki gösterdi. Şöyle şeyler söylediler, ”Zorluğu severim!” veya ”Biliyorsunuz, bunun öğretici olmasını umuyorum.” Yeteneklerinin geliştirilebilir olduğunu anladılar. Onlarda, gelişen zihniyet olarak adlandırdığım bir bakış açısı vardı.
Ama diğer öğrenciler, bunun dramatik, felaket olduğunu hissettiler. Onların daha kalıplaşmış zihinsel bakış açıları ile zekaları sınava tabi tutulmuş ve başarısız olmuşlardı. “Henüz”ün gücünün tadını çıkarmak yerine, şu anın zulmüne tutunmuşlardı. Sonra ne yaptılar? Ne yaptıklarını size söyleyeyim. Bir çalışmada, eğer sınavdan kalırlarsa bir sonraki sefer daha fazla çalışmak yerine muhtemelen kopya çekeceklerini söylediler. Başka bir çalışmada, başarısızlıktan sonra kendilerinden daha kötü yapan birini aradılar böylece bu kişiyi bulunca kendilerini daha iyi hissedeceklerdi. Çalışmalar boyunca zorluktan kaçtılar.
Bilim insanları, öğrenciler hata ile karşılaştıkları zamanlarda beyinlerindeki elektriksel aktiviteleri gözlemledi. Sol tarafta, kalıplaşmış zihniyete sahip öğrencileri görüyorsunuz. Zihinlerinde neredeyse hiç etkinlik yok. Hatadan kaçıyorlar. Onunla bağ kurmuyorlar. Fakat sağ tarafta, gelişme zihniyetine ve yeteneklerinin geliştirilebileceği fikrine sahip öğrencileri görüyorsunuz. Çok derin bağlar kuruyorlar. Beyinleri “Henüz değil.” demenin ateşiyle yanıyor. Çok derin bağlar kuruyorlar. Hatayı işliyor ve ondan ders alıp onu düzeltiyorlar.
Çocuklarımızı nasıl yetiştiriyoruz?
Onları “henüz” yerine şimdi için mi yetiştiriyoruz?
A alma takıntısına sahip çocuklar mı yetiştiriyoruz?
Büyük hayaller kurmayı bilmeyen çocuklar mı yetiştiriyoruz?
Onların en büyük hedefi bir sonraki A veya bir sonraki sınav notu mu?
Daimi onaylanma ihtiyacını geleceklerine taşıyorlar mı ? Belki evet, çünkü iş verenler bana gelip biz çoktan bir günü ödülsüz geçiremeyen genç çalışanlarla dolu bir nesil yetiştirdik, diyorlar.
Peki ne yapabiliriz? “Henüz”e ulaşan köprüyü nasıl kurabiliriz?
İşte yapabileceklerimizin bazıları. Öncelikle, zeka ya da yeteneği övmeden bilgece övebiliriz.
“Bu başarısız oldu.”
“Bunu artık yapmayın.”
Ama çocukların gelişme süreçlerini övün, onların çabalarını, stratejilerini, odaklanmalarını, azmini övün, onların gelişimini övün.
Süreci övmek, daha atılgan ve dirençli çocuklar yaratıyor.
“Henüz”ü ödüllendirmenin başka yolları da var.
Yakın zamanda Washington Üniversitesinden oyun üzerinde çalışan bilim adamları ile “henüz”ü ödüllendiren yeni bir online matematik oyunu yapmak için bir araya geldik. Oyunda öğrenciler stratejileri, çabaları ve ilerlemelerinden dolayı ödüllendirildi. Klasik bir matematik oyunu doğru cevabı şu an verdiğinizde ödüllendirme yapıyor. Ancak bu oyun süreci ödüllendiriyor.
Daha çok çaba, daha fazla strateji, daha uzun uğraş süreleri ve çok zor sorularla karşılaştıklarında daha çok azim gösterdiklerini gördük. Sadece ”henüz” ve ”henüz değil” kelimelerinin çocuklara daha fazla güven verdiğini, geleceklerine bir yol kurduğunu gördük ki bu daha büyük bir devamlılık sağlıyor. Aslında öğrencilerin zihniyetlerini değiştirebiliyoruz.
Bir çalışmada, onlara yeni ve zor bir şey öğrenmek için kendilerini rahat ettikleri alanın dışına çıkmaya her zorladıklarında, beyinlerindeki nöronların yeni ve daha güçlü bağlar kurduğunu öğrettik ve zamanla daha akıllı olduklarını. Ne olduğuna bir bakın: Bu çalışmada ”gelişme zihniyeti” öğretilmeyen öğrenciler zor okul değişiminde düşmeye devam eden notlar gösterdiler. Ancak bunun öğretildiği öğrencilerin notlarında sert çıkışlar görüldü. Bu türde bir gelişimi şu ana kadar binlerce çocukta gözlemledik, özellikle güçlük çeken öğrencilerde.
Hadi eşitlikten söz edelim. Ülkemizde,kronik olarak düşük performans gösteren öğrenci grupları var, örneğin kenar mahallelerdeki veya Yerli Amerikalı bölgeleri gibi bölgelerdekiler. Uzun süre başarısız olduklarından bir çok kişi bunun kaçınılmaz olduğunu düşünüyor. Ama eğitimciler gelişme zihniyetinin olduğu, “henüz”e dayalı sınıflar oluşturduklarında eşitlik gerçekleşiyor. Sadece bir kaç örnek olarak şunları verebiliriz. Harlem, New York’ta bir anasınıfı, bir yılda,Ulusal Başarı Sınavında %95’lik dilime girdi. Bu öğrencilerin bir çoğu okula başladığında kalem tutamıyordu. Bir yılda, çok gerilerde yer alan, South Bronx’taki dördüncü sınıf öğrencileri eyalet matematik sınavında New York eyaletinin en iyi dördüncü sınıfı oldular. Bir ile bir buçuk yılda, Yerli Amerikalı bölgesindeki bir okuldaki öğrenciler kendi bölgelerinin tabanından tavanına çıktılar. Bu bölgeye Seattle’ın varlıklı bölgeleri dahildi. Yani yerli çocuklar Microsoft çocuklarını geçti. Bu gerçekleşti çünkü çaba ve zorluğun anlamı şekil değiştirmişti.
Öncesinde, çaba ve zorluk onlara aptal gibi hissettirir ve vazgeçmek istemelerine sebep olurdu fakat şimdi çaba ve zorluk, onların nöronlarının yeni ve daha güçlü bağlar kurmalarını sağlıyor. İşte o zaman daha akıllı oluyorlar.
Yakın zamanda 13 yaşındaki bir çocuktan mektup aldım.
Şöyle yazmış;
‘‘Sevgili Profesör Dweck, yazılarınızın bilimsel araştırmalara dayalı gerçeklere dayanmasını takdir ediyorum ve bu nedenle yazdıklarınızı uygulamaya karar verdim.
Okul çalışmalarıma, ailemle ilişkilerime ve okuldaki çocuklarla ilişkilerime daha çok çaba harcadım ve tüm bu alanlarda önemli ilerlemeler kaydettim.
Şimdi anlıyorum ki, hayatımın çoğunu boşa harcamışım.” Artık daha fazla hayat harcamayalım.
Çünkü yeteneklerin böylesine büyük gelişimlere açık olduğunu öğrendiğimizde, çocukların, tüm çocukların, o gelişmeyi yaratacak yerlerde, “henüz”lerle dolu yerlerde yaşamaları temel insanlık hakkı haline geliyor.
Carol Dweck
Demek ki yapmamız gereken:
Çocukların gelişme süreçlerini övmek, onların çabalarını, stratejilerini, odaklanmalarını, azmini övmek, onların gelişimini övmek.Süreci övmek, daha atılgan ve dirençli çocuklar yaratıyor.
Sevgiyle kalın,
Bahar Anahmias, the learning mom
Anneler ve mentorların buluşma noktası www.i-mom.org
