Nedir bu Start up Dedikleri? Melek Yatırımcı Nasıl Olunur?
‘Start up’ diyorlar, ‘girişimcilik’ diyorlar, ‘inovasyon’ diyorlar; son 10-15 senedir moda olan, peşinden koştuğumuz bir takım kelimeler var. Ne mi bunlar? Çağımızın dönüşen, değişen oluşumları.
Bugün akıllı telefonsuz bir hayat düşünemiyoruz. İnternet mi? Onsuz hiç yapamayız. Instagram’da sosyal medya hesaplarına şöyle bir bakmadan, Facebook sayfasını açmadan, kim ne yapmış, kimlerleymiş, nerede gezmiş öğrenmeden güne başlamıyoruz.
Taksimizi Bitaksi ile çağırıyoruz, yemeğimizi Yemeksepeti.com’dan sipariş ediyoruz, indirimimizi Zubizu ile alıyoruz.
Taşıma olayına farklı bir boyut getiren Uber, otel rezervasyonu için kullandığımız Booking.com, Trivago, kısa süreli ev kiralamada Airbnb, Türkiye’deki gururumuz Yemeksepeti.com, aklıma ilk gelen büyük girişimler.
Tüm bu bahsettiklerim 15 sene önce yoktu. Hepsi birer girişim ya da daha havalı bir söylemle start up.
Yeni girişimler kurmak, sonra da onlara yatırım almak ya da satmak. Yeni çağın hayali bu.
Facebook 2012 yılında, fotoğraf paylaşım sitesi olarak kurulan Instagram’ı 1 milyar dolara satın aldı. Yemeksepeti.com 2015 yılında 589 milyon dolara satıldı. 2018’de dünyaca ünlü oyun firması Zynga Türk firması Gram Games’i 250 milyon dolara satın aldı.
Peki, başarılı olan bu girişimlerin ortak özellikleri nedir?
Farklı düşünmek.
Çözüm bulmak.
Eski kalıpları yıkmak.
Kim buluyor bu fikirleri? Tabii ki gençler. Fikri buluyor, ekibi kuruyor, bazen mentorluk alıyor ve işi geliştiriyorlar. Sonra?
Sonra da yatırım aramaya başlıyorlar.
Bu işin fikir geliştirme yönü gençlerdeyse, yatırım yönü de maddi olanakları olanlarda. Yatırım konusunda da çeşitli oluşumlar var. Melek yatırımcı deniyor daha küçük ölçek olana. İş biraz daha büyüyünce de fonlar oluşturuluyor start uplar için.
Bir de uluslararası firmalar var. Onlar da süregelen işleri arasında değişim ve dönüşümü yakalamaya çalışıyorlar. Kendi konularındaki start up’ları araştırıyor ve destek oluyorlar.
StartersHub 2018 programı
5 Temmuz günü tam da böyle bir oluşumun içindeydim. Türkiye’nin önde gelen erken aşama teknoloji girişimi yatırımcılarından StartersHub, StartersHub XO hızlandırma programına kabul edilen ilk girişimleri program ortakları ve basın mensuplarının katıldığı etkinlikte tanıttı. Tam da belirttiğim gibi, bu yıl BSH Ev Aletleri, Unilever ve Türk Hava Yolları işbirliği ile gerçekleştirmiş bu etkinliği.
Konular, ‘Bağlantılı Yaşam ve Akıllı Evler’, ‘Yaşam Bilimleri’ ve ‘Seyahat ve Havacılık Hizmetleri’ alanlarına odaklanıyor.
StartersHub Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Dorman, sohbetimiz esnasında çeşitli bilgiler verdi:
“StartersHub 2018 Programına aldığımız şirketlere 20 bin dolar destek veriyoruz. Ama daha önemlisi iş modellerini iyileştirmeleri, ortaklarımızdan aldığımız mentorlük desteği, pazara çıkarkenki desteğimiz gibi farklı imkanlar da sunuyoruz.
Altı ay sonunda programı başarıyla tamamlayan girişimler arasından en beğendiklerimize de ek yatırım yapıyoruz. StartersHub olarak 250 bin dolara varan yatırım koyuyoruz. Bizimle beraber ortak yatırımcıların da olmasını arzu ediyoruz. Bu ortak yatırımcılar melek yatırımcılar, kurumlar, erken aşama fonlar da olabilir.”
Hemen sordum, “Melek yatırımcı olmak için ne kadarlık bir bütçe gerekir?” diye… Ebru Hanım cevap verdi: “25 bin dolar yatıran melek Yatırımcı da var, 100 bin dolar yatırım yapan kurum da var, 200 bin dolar yatırım yapan erken aşama fon da var. Girişimin ne kadara ihtiyacı olduğu ve ne kadar talep olduğuna göre de değişiyor.”
İkinci sorum “Nasıl melek yatırımcı olunuyor?” oldu.
“Melek yatırımcılarla bir yatırımcı görüşmesi gerçekleşiyor. Sonra melek yatırımcı ilgilendiği girişimle kontağa geçiyor ve süreç içinde seçtiği girişimle bir bağ kuruyor. Girişimlerin hepsinin bir yatırımcı sunumları oluyor. İş planları oluşturuluyor. Melek yatırımcı yatırım aşamasında bir sözleşme ile yatırım yapıyor. Hepimiz aynı sözleşme ile yatırım yapıyoruz. Bunlar melek yatırımcıyı çok rahatlatan unsurlar.”
Son olarak “Peki, bir kişinin parası var, yatırım yapmak istiyor, nereye başvuracağını bilemiyor, size gelip melek yatırımcı olmak istiyorum diye başvurabilir mi?” deyince Ebru Hanım “Tabii ki. Her türlü konuda yardımcı oluyoruz” diye cevap verdi.
Programın ortakları ne diyor?
StartersHub XO Program ortaklarından BSH (Bosch Siemens Hause Grate) Türkiye, Ortadoğu, Afrika ve Bağımsız Devletler Bölge Başkanı Norbert Klein, “Dijitalleşen dünyamızda artık sadece insanlar değil, ev aletleri de internete bağlanarak kullanıcılara yepyeni deneyimler ve dijital servisler sunabiliyor. BSH Home Connect mobil uygulamamızla kullanıcılar ev aletlerini uzaktan yönetilebiliyor. Fırınınız, buzdolabınızla konuşabiliyor. Ev aletleriniz biten malzemeleri sizin adınıza sipariş verebiliyor.
İşte BSH bunun gibi yeni servisleri hayata geçirmek için ekosistem iş birlikleri yapmaya devam ediyor. Böylece BSH tüketiciye sadece mükemmel ev aletleri değil, aynı zamanda geniş bir dijital portföy sunan bir donanım şirketine dönüşüyor. Bu inovasyon yolculuğunda bize eşlik edecek iş ortaklarımızla geleceği birlikte tasarlamak bizim için çok heyecan verici” diye belirtti.
Türk Hava Yolları Genel Müdür Yardımcısı Ali Serdar Yakut ise program ortaklığını şöyle değerlendirdi:
“Yeni gelişen teknolojileri dijital inovasyon ekibimizle yakından takip edip farklı prototipler geliştirirken ekosistemde yaptığımız işbirlikleri ile daha güçlü bir şekilde yolumuza devam ediyoruz. Bu bağlamda ilk işbirliğimizi San Francisco merkezli uluslararası bir hızlandırma programı ile yaptık. Sadece globalde değil Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminde bir takım stratejik ortaklıklar yapıyoruz. Bu anlamda teknokentler, hızlandırma programları ve kuluçka merkezleri ile çok yakın çalışıyoruz.
StartersHub XO hızlandırma programında Havacılık ve Seyahat Teknolojileri dikeyi açtık. Havacılık sektörünün gelişmesine öncülük eden şirketimiz bu alanda gelişen girişimleri de destekliyor. Bu programla birlikte seyahat sektöründeki büyüme potansiyeli olan erken aşama teknoloji girişimlerini keşfetmek ve onlarla ortak projeler geliştirmek istiyoruz. Alanında uzman mentorlarımız, programa seçilecek girişimlere birebir destek verecekler. Bununla birlikte girişimler çözümlerini bizim süreçlerimizde test edebilecek ve iş modellerini doğrulayabilecekler.”
Programın bir diğer ortağı olan Unilever’in Ev ve Kişisel Bakımdan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Kamuran Uçar, program süresince verecekleri desteklerle ilgili olarak, “Unilever olarak hızla değişen tüketici eğilimlerini ve yeni trendleri her zaman yakından takip ederek ürün ve inovasyonlarımızı günün gerektirdiği şartlara adapte etmeyi başardık.
Start Up ekosistemini destekleme adına ilk adımımızı altı yıl önce, kurduğumuz ‘Foundry’ platformu ile attık. Bu platform vesilesiyle Unilever olarak pek çok özgün ve yaratıcı projenin hayata geçmesine ön ayak olduk. Global deneyimimiz ışığında ve iş yapış biçimlerini dönüştürme misyonumuz çerçevesinde, devrim niteliğindeki girişim ve inovasyonların Türkiye’de de hayata geçmesini arzuluyoruz.
Ürün ve hizmetlerimizi güçlendirecek, yeni iş platformları oluşturmaya destek olacak girişimleri ve iş modellerini desteklemek öncelikli hedeflerimiz arasında yer alıyor. StartersHub işbirliği de bu kapsamda hayata geçirdiğimiz bir adım olarak öne çıkıyor. StartersHub XO Programı’nın, desteklediğimiz Connected Living & Smart Homes ve Life Sciences alanlarında yeni iş modellerinin ve girişimlerin doğmasına vesile olmasını diliyoruz” yorumunda bulundu.
Global vizyona sahip erken aşama teknoloji girişimlerine hızla büyüyen başarılı bir şirket olma sürecinde ihtiyaç duyacakları tüm desteği sunan StartersHub, fonlama, mentorluk, networking, stratejik işbirliği desteği ve ilham verici bir iş ortamı sağlıyor. Türkiye, Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki girişimlere odaklanan StartersHub, tüm yazılım, donanım ve hizmet teknolojilerine yönelik hızlandırma programlarının yanı sıra stratejik iş ortaklarıyla birlikte sektör odaklı girişim geliştirme programları da hayata geçiriyor.
Gençler, ruhu genç olanlar ve yeni iş olanakları arayanlara çağrım var. “Hiç böyle şey olur mu?” demeyin. Yeni fikirlere açık olun. Start up’ları takip edin. Destekleyin.
İster mentor olun, ister yatırımcı. Melek yatırımcı olmak isterseniz StartersHub gibi oluşumları takip edin.
Bahar Anahmias
